Πριν από πολλά χρόνια, ο εξαίρετος φιλόσοφος Thomas Nagel αναρωτιόταν πώς είναι να είσαι νυχτερίδα. Ήταν ερώτηση-τρικ, γιατί ακόμα και αν κάποιος κατόρθωνε να το φανταστεί, δεν είχε τρόπο να διαπιστώσει αν όντως έτσι αισθάνονται οι νυχτερίδες. Έτσι, η μόνη δυνατή απάντηση στο ερώτημα του Νάγκελ ήταν 'έτσι αισθάνονται οι νυχτερίδες, όπως ακριβώς αισθάνομαι και εγώ τώρα'. Ή, ακόμη χειρότερα για μια παράδοση που επαίρεται για τη γνωσιολογία της,
'Πώς ξέρεις ότι πράγματι έτσι αισθάνονται;'
'Το νιώθω'.
Μέσα στα χρόνια έγινε σαφές ότι το ζήτημα απαιτεί λεπτούς χειρισμούς και ότι μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε αναλυτική τρέλα: αν δεν μπορούσες να φανταστείς πώς είναι να'σαι νυχτερίδα, είχες περιορισμένη φαντασία. Αν όμως τα κατάφερνες και το'λεγες, ήσουν κακός φιλόσοφος. Μόνο οι μπιχεβιοριστές για άλλη μια φορά δεν είχαν πρόβλημα: "τα κατάφερες!", "α, ναι; για φαντάσου...".
Όμως, ενώ κάλπαζε αυτή η συζήτηση, κανείς δεν είχε προσέξει ότι σε μια άλλη γωνιά της αναλυτικής φιλοσοφίας, ένας άλλος εξαίρετος νους, ο JL Mackie, προσπαθώντας και αυτός να διαπεράσει την 'εγωκεντρική' μεμβράνη, αυτή τη φορά με το πιρούνι της ηθικής, αναρωτιόταν πώς είναι να είσαι πατάτα. Σε ένα σημαντικό βήμα για την ηθική των λαχανικών, ο Μackie αναρωτιέται πώς είναι να είσαι πατάτα, υπενθυμίζοντάς μας ότι και οι πατάτες έχουν και αυτές τις απαιτήσεις και τις ανάγκες τους.
"The weather is such as I would favour if I were a potato-grower - or, more dubiously, if I were a potato ... the potatoes themselves have what we can regard, perhaps by analogy with human beings, as their wants or needs" - JL Mackie, Ethics: Inventing Right and Wrong.
(ευχαριστώ για την επισήμανση)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου