Οmaa tietä etsimässä

Πρόκειται για τη φινλανδική απόδοση του τίτλου της αριστουργηματικής ταινίας Eat prey & love, από την οποία παραθέτουμε δυο τσιτάτα και ένα συμπέρασμα.

1. 'Πρέπει να χαμογελάς και με το συκώτι σου'

2. 'Μην αφήνεις κανένα να σε αγαπήσει λιγότερο απ'ό,τι αγαπάς τον εαυτό σου'

3. Η αυτογνωσία περνάει από το στομάχι.

Η ηρωίδα, μετά από ένα 'επίπονο διαζύγιο', ξεκινά ένα ταξίδι ψυχικής ίασης. Δεν καταλαβαίνουμε πιο ακριβώς είναι το πρόβλημά της. Η σκηνή-κλειδί φαίνεται να είναι όταν κατεβαίνει στο σαλόνι του τουλάχιστον δυόροφου σπιτιού της μετά από ένα σικ πάρτι και αντικρίζει με ιδιαίτερη φρίκη την επίπλωσή της.

Για όποιον έχει ήδη βγάλει συμπεράσματα με φεμινιστικές αποχρώσεις, ας σημειωθεί ότι το διαζύγιο είναι επίπονο για τον σύζυγο που παρατάει η ηρωίδα στα κρύα του λουτρού προκειμένου 'να βρει τον εαυτό της'. Αν ήταν άνδρας που παρατούσε τη σύζυγο σύξυλη για 'να βρει τον εαυτό του' θα λέγαμε όλοι ότι είναι ψεύτης και έχει βρει άλλη. Η ταινία θα είχε τον τίτλο 'Πάω για τσιγάρα'. Ωστόσο, η δική της οδύνη σε αυτή τη φάση του έργου είναι αν θα της δώσει διαζύγιο. Α, και ότι είναι ψυχικά τόσο χάλια, που 'δεν απολαμβάνει το φαι της'.

Όμως, η ταινία (και ίσως το βιβλίο) μας καλεί να δεχτούμε με συγκατάβαση το πόσο σημαντικό είναι για αυτή τη γυναίκα να βρει τον εαυτό της, τρώγοντας σπαγγέτι στην Ιταλία και πηγαίνοντας στα πάρτι άλλων που προσπαθούν να βρουν τους εαυτούς τους στο Μπαλί. Εκεί βρίσκει κάποιον που έχει ήδη βρει τον εαυτό του. Έχει χάσει όμως άλλες ψυχικές βίδες: ξεσπάει σε λυγμούς όταν συγκινείται και ακούει Air Supply. Βοηθάει ωστόσο την ηρωίδα να βρει τον εαυτό της, καθώς και μια ουρολοίμωξη.

Παρά τον τίτλο, η λέξη που ακούγεται τις περισσότερες φορές στην ταινία είναι 'διαζύγιο'. Σε όλα τα ταξίδια της, η ηρωίδα βρίσκει παρέα για να μιλήσουν για τα διαζύγιά τους. Ακόμα και στο Μπαλί, καταφέρνει να βρει ένα 10 χρόνο κορίτσι που μιλάει για το διαζύγιο της μαμάς της. Είναι σαφές ότι όλος ο κόσμος συμμερίζεται τα issues που προκύπτουν από τον διογκωμένο ψυχισμό των ψυχαναλυόμενων της Δύσης.  Ακόμα και όσοι έχουν δει σπαγγέτι μόνο σε αφίσα. 

Τι και αν πεινάνε; Σε όλη την ταινία Ινδοί και Μπαλινέζοι εμφανίζονται με χαμόγελα εξυπηρέτησης, δηλαδή ως εύθυμοι δούλοι του παγκόσμιου ντιβανιού. Και για να μην υπάρξει καμία ένοχη υπόνοια ότι η ταινία εξισώνει την έννοια της πολιτισμικής εμπειρίας με το φαΐ και το σεξ, κάποια στιγμή η ηρωίδα κάνει και ένα γρήγορο έρανο μέσω ίντερνετ για να μαζέψει χρήματα για μια Μπαλινέζα και το παιδί της.  Τότε, βλέπουμε όλους τους φίλους της ηρωίδας Ελίζαμπεθ να διαβάζουν το ημειλ της και να κόβουν επιταγές. Πρόκειται για ξεκάθαρη περίπτωση ξεπλύματος βρόμικης συνείδησης.

Όλα αυτά αν βέβαια δεν αναρωτηθούμε τι στο καλό σημαίνει η φράση 'βρίσκω τον εαυτό μου', αν και δεν είναι η πρώτη φορά που οι εισαγόμενες ανησυχίες μάς στέλνουν σε ψυχικές και κοινωνικές αναζητήσεις.

Η ταινία ακολουθεί την κλασική ετοιματζίδικη συνταγή των ενοτήτων (ΗΠΑ, Ιταλία, Ινδία, Μπαλί). Αυτό δεν θα πρέπει να εκπλήσσει: όταν δεν έχεις κάτι να πεις (ή να γράψεις) ή με δυσκολία βγάζεις πάνω από δυο προτάσεις στην καθησιά σου, πες το (ή γράψε το) σε μικρές ενότητες ή 'ανθρώπινες' ιστορίες, και άσε τους άλλους να ταλαιπωρούνται με την έννοια 'αφήγηση'.

Η παραπάνω σκηνή παρουσιάζει έναν από τους ήρωες του eat prey κ.λπ., σε μια άλλη ταινία, πριν βρει τον εαυτό του ('Θα θέλατε κάτι άλλο;'  'Ξέρω 'γω, θα'θελα;'), αλλά σε φιλοσοφική διάθεση:

'Υπάρχει κάποιο πρόβλημα;' 

'Με τι;', 

'Με οτιδήποτε;' 

'Δηλαδή με ρωτάς αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα με οτιδήποτε;'

'Θα θέλατε κάτι άλλο;'

'Με ρώτησες ήδη'